De verkiezingen liggen intussen anderhalve maand achter ons. Met CONTENT lieten we alles even bezinken. Het verkiezingsresultaat kent meerdere gezichten. We willen onze analyse graag delen, net als onze uitdagingen voor de toekomst.
1° De impact van de burgemeestersverkiezingen
Tegen ieders verwachting in groeit de bestuursmeerderheid: een stijging van 18 naar 20 zetels. Dat de verkiezingen vooral een burgemeestersverkiezing zijn geworden, speelde helemaal niet in de kaart van de kleinere lijsten. Ook vanuit CONTENT kozen we niet voor een boegbeeldcampagne. Niet enkel omdat het toch wel erg pretentieus zou zijn om de campagne op te hangen aan een kandidaat burgemeester, maar ook en vooral omdat we ervan overtuigd zijn dat ons project belangrijker is dan de personencultus.
In veel gemeenten hadden kleine lijsten het moeilijk, in het bijzonder waar er twee burgemeesterskandidaten waren die aan elkaar gewaagd waren. Wie tot het oorspronkelijke kiespubliek van het ene dan wel het andere kamp behoorde, was extra getriggerd om naar de stembus de trekken. In extreme gevallen zelfs zo dat wie liever een bepaalde kandidaat echt geen burgemeester zag worden, bereid was te stemmen voor de andere kandidaat. Zelfs al genoot de andere kandidaat dan ook niet echt de voorkeur.
Tim Deweerdt trok dan wel de lijst bij CONTENT, maar de zin voor realiteit gaat boven de grootheidswaanzin. CONTENT is een goed alternatief voor een ander en beter bestuur, maar op vlak van stemmenaantal niet van die orde dat de lijsttrekker ook een kandidaat burgemeester is.
Met CONTENT trokken we niet met een bundeling van individuen naar de verkiezingen. CONTENT staat voor een sterk inhoudelijk verhaal, gedragen door een ploeg. Geen eenheidsworst. Iedere kandidaat heeft zijn eigenheid. Maar voor ego’s is geen plaats. Ann Devisschere stond op de tweede plaats. Ze zetelde de afgelopen legislatuur in het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst en nam voor Vooruit deel aan de laatste twee parlementsverkiezingen. Het kopduo van CONTENT scoorde electoraal goed. Als je de voorkeurstemmen vergelijkt met de trekkers van de andere oppositielijsten, dan is het verschil duidelijk. Maar belangrijker is, is dat alle kandidaten bij CONTENT een mooi aantal voorkeurstemmen binnenhalen. Het verschil in voorkeurstemmen bij de kandidaten onderling is bij CONTENT minder groot dan bij andere lijsten. Heel wat van de CONTENT-kiezers kleurden het bolletje bij meerdere kandidaten, vaak zelfs meteen de hele lijst. Ook voor de kiezer is CONTENT niet iets individueels, maar een samenhangende ploeg.
Daar trekken we ons bij CONTENT aan op, want dat is veel duurzamer dan electorale marketing gekoppeld aan personen, in casu kandidaat burgemeesters.
2° Verschillend stemgedrag per deelgemeente
Met CONTENT trokken we naar de kiezer met een volle lijst van 23 kandidaten. Niet evident om mensen te vinden die bereid zijn kleur te kiezen en te gaan voor een politiek engagement. Mensen kiezen vaak voor mensen die ze persoonlijk kennen. Natuurlijk staan we met CONTENT ook voor nabijheid en een bereikbare politiek. Maar onze keuzes zijn gebaseerd op principes, niet op of we mensen nu kennen of niet. Hoe dan ook: de factor ‘gekend zijn’ blijft helaas domineren in de lokale politiek. In Zarren, Werken en Handzame hadden we geen kandidaten die er hun wortels hebben. Sam woont in Zarren, Britt en Jean-Claude in Handzame. Hun roots liggen er echter niet, ze zijn er niet geboren en getogen. Hoewel hun hart echt klopt voor ‘gewone’ mensen, zijn ze er niet supergekend. Onbekend is onbemind. Voor ons zijn Sam, Jean-Claude en Britt echt topkandidaten.
Moest de gemeenteraad enkel vanuit deelgemeente Kortemark verkozen worden, dan halen we met CONTENT ongeveer 14% van de stemmen 3 van de 23 zetels. Evenzeer zou je kunnen zeggen dat deelgemeente Kortemark kiest voor een coalitie tussen CD&V met CONTENT. Het hoeft gezegd: Karolien Damman haalt vooral in Kortemark heel veel voorkeurstemmen. De zetelverdeling is in het voordeel van grote partijen. In stemmenpercentage haalt Zeker 8610 er minder dan het dubbele van de stemmen van CONTENT, maar zou er wel 7 zetels binnenhalen tegenover 3 voor CONTENT.
Als we de cijfers uit Zarren analyseren, dan komen we tot een heel ander verhaal. Daar woedde de burgemeestersstrijd het felst. Stemmen voor een kleine partij was voor de Zarrenaar geen optie, want dat zou de weg helemaal open leggen voor Karolien Damman. Stefaan Vercooren haalde in zijn thuisgemeente erg veel stemmen met Zeker 8610. Verkoos enkel Zarren de gemeenteraad, dan haalden de liberalen er de absolute meerderheid en bestond de oppositie maar uit één zetel. Waanzinnig. Zarren kende ook de hoogste opkomst. 70 procent van de kiesgerechtigden brachten er hun stem uit. In Kortemark was dat maar ongeveer 65 procent. In Zarren scoren we met CONTENT ongeveer 4,5 procent. Een teleurstelling van jewelste. Nochtans komen we ook op voor Zarren. Vaak achter de schermen, maar ook soms erg zichtbaar. We voerden indertijd actie omtrent de verkeersveiligheid (fietsveiligheid, verkeerslichten op het kruispunt Stadenstraat – Staatsbaan…) en betreuren het dat de dienstverlening zich vooral concentreert op deelgemeente Kortemark. We zullen dit blijven aankaarten.
Handzame, Edewalle en Werken stemmen min of meer gelijkaardig. Met CONTENT hadden we daar geen kopstukken, maar terwijl Kortemark met Damman dé kandidaat burgemeester had en Zarren die had met Vercooren, speelde dit alvast minder in die deelgemeenten. Toch hadden de twee grote partijen minstens kandidaat-schepenen op hun lijst woonachtig of met roots in die deelgemeenten. Met CONTENT scoren we daar ongeveer 8 à 9 procent. Zonder ronkende namen. Duidelijk en afgetekend de grootste van de oppositie.
3° Waarom blijven we met CONTENT steken op één zetel?
Ieder verkiezingsresultaat kent meerdere gezichten. Dan zeker de laatste gemeenteraadsverkiezing. De meerderheidspartijen groeiden, zoals in het punt hierboven besproken. Van de zetelende oppositielijsten is de lijst van CONTENT de enige die licht groeide. Helaas niet in zetelgewin door de manier waarop de zetelverdeling wordt berekend.
Haalden we met CONTENT 11 stemmen meer, dan haalden we een tweede zetel ten koste van de negende zetel van Zeker 8610. Haalde Eerlijk en Bezorg 15 stemmen minder, ook dan haalden we met CONTENT een tweede zetel en was E&B niet vertegenwoordigd in de gemeenteraad. Twee keer erg nipt dus.
De opkomst lag bovendien het laagst in de deelgemeente waar we veruit het meeste stemmen halen. Nu gingen er ongeveer 65% van de stemgerechtigden stemmen in deelgemeente Kortemark. Was dat 70 % zoals in Zarren, dan betekende dat ook voor CONTENT een tweede zetel. Helaas.
Sterke kandidaten motiveren voor onze lijst in 2030 in de deelgemeenten met de nadruk op Zarren, dat lijkt de grootste garantie op de doorbraak op vlak van zetels.
4° Jongeren in de politiek
Waar we met CONTENT onmiskenbaar volt trots op terugblikken: de jongeren op onze lijst. Als enige lijst in Kortemark slaagden we erin 4 kandidaten van 26 jaar of jonger warm te maken voor een politiek engagement. Jerry, Sam, Pieter en Nand haalden voor hun eerste deelname een prima resultaat op vlak van voorkeurstemmen. Andere lijsten hadden het bijzonder moeilijk om jongeren te bereiken. Hoopvol dat we met CONTENT de uitzondering zijn geweest. Dit werk willen we verder zetten.
5° Afschaffen van de opkomstplicht
Wat ongetwijfeld een impact heeft gehad, is de afschaffing van de opkomstplicht. Wellicht versterkte dit het eerder aangehaalde effect van de burgemeestersverkiezing. Wie zes jaar geleden op de oppositie stemde, dacht nu misschien dat naar de stembus trekken vergeefse moeite zou zijn? Voor CONTENT zal het erg belangrijk zijn om in de toekomst de mensen die niet gingen stemmen te overtuigen dit wel te doen.
De cijfers zijn er nog niet, maar het vermoeden is op zijn minst zo dat vooral jongeren verzaakten aan hun stemrecht. Net terwijl we met CONTENT de lijst zijn met de meeste jongerenkandidaten. Nand, Jerry, Pieter en Sam haalden ongetwijfeld meer stemmen bij het systeem van de opkomstplicht.
Daarnaast blijft nog het klassieke fenomeen dat sociologisch gezien een flink gedeelte van het kiespubliek van linkse lijsten moeilijker te mobiliseren is de laatste decennia. Met CONTENT hebben we overduidelijk een links profiel. Armoede en uitsluiting zijn voor ons echte strijdthema’s. Helaas, wie leeft in armoede of wie niet hoort tot de mainstream is moeilijker te bereiken en te motiveren om te gaan kiezen. Dit willen we met CONTENT in de toekomst absoluut omkeren.
6° Waarom het over inhoud moet gaan
Politiek zonder inhoud, dat is synoniem voor een falend beleid en groeiende frustratie onder de inwoners. Met CONTENT willen we dat anders. De laatste jaren wogen we op heel wat politieke dossiers. We maakten het verschil. Alle gemeenteraadsleden erkennen de inhoudelijke kracht van CONTENT. Eens aan tafel in de gemeenteraad of in de ruime politieke arena, maakt het op zich niet zoveel uit of je 100 stemmen hebt of meer dan een tienvoud van dat. Wat je te zeggen hebt, je visie, dossierkennis en geloofwaardigheid… dat maakt het verschil. Durven het eigen grote gelijk in twijfel trekken en samenwerken met het middenveld, met inwoners, verenigingen, omwonenden, ook als ze kritisch zijn tegenover je voorstellen, maakt dat je op het politieke toneel een rol van betekenis speelt.
Wat we met CONTENT verwezenlijken op het moment waar politieke beslissingen worden genomen, sijpelt te weinig door naar wie verderaf staat van politiek. Dat vinden we erg spijtig, zeker omdat we met CONTENT gruwen van achterkamerpolitiek. Openheid is cruciaal voor ons. Ook het traject op weg naar een beslissing hoort niet enkel de politiek toe. Met CONTENT willen we van harte zoveel mogelijk mensen betrekken. Er is werk aan de winkel voor de komende jaren. Stemmen halen is niet het grootste doel, maar om ook in de komende jaren verder onze rol te kunnen spelen, moeten we stappen vooruit zetten op vlak van stemmen halen.
7° Waarom ging het tijdens de campagne niet over inhoud?
Hoewel we met CONTENT een aantal politieke dossiers, zoals Silvamo, mobiliteit, sociaal beleid… naar ons toe hebben getrokken, was het erg moeilijk om dit kenbaar te maken naar de kiezer toe. Misschien zijn we met CONTENT te opbouwend geweest? Zijn we te sterk bezig geweest met oplossingen en hebben we te weinig ingezet op het blootleggen van de tegenstellingen?
De campagne van Zeker 8610 en CD&V was vooral gelinkt aan personen. Inhoudelijk lag vooral de focus op wat is gerealiseerd de voorbije jaren. De voorbije zes jaar bestond de oppositie naast CONTENT uit N-VA, Eerlijk & Bezorgd en Mark Pollentier als onafhankelijke. CONTENT nam meestal het voortouw. Dat de oppositie vaak de stuwende kracht is geweest van flink wat verwezenlijkingen, is voor de twee grote partijen zelfs geen voetnoot waard. CONTENT nam meestal het voortouw.
De toekomstprojecten, de visie voor de komende jaren voor Kortemark van zowel Zeker 8610 en CD&V, het inhoudelijke luik kortom, is erg mager. Als er iets verkondigd wordt, dan is het in grote lijnen het gedeelte van het politiek getreuzel van de laatste zes jaar. Kort door de bocht gezegd, maar zonder de waarheid al te veel geweld aan te doen is het zo dat deze coalitie 18 jaar nodig heeft om te verwezenlijken wat ze beloofd hadden in hun eerste beleidsperiode van 2012-2018 te realiseren.
Om het over inhoud te hebben en om daar een verhaal voor de kiezer van te maken, zijn er meerdere inhoudelijke verhalen nodig. Enkel met CONTENT hadden we een erg uitgewerkt programma naar de toekomst toe. Andere lijsten hadden dit niet of nauwelijks en daardoor waren inhoudelijke tegenstelling zo onmogelijk. Van een debat over de toekomst is nooit sprake geweest. Damman of Vercooren? Daarover ging het. Maar wat dan het inhoudelijk verschil was? Het is van beide partijen een bewuste keuze geweest om ten eerste onder elkaar erg weinig politiek inhoudelijke keuzes voorop te stellen. Op vlak van inhoud was er nauwelijks een verschil te vinden tussen de meerderheidspartijen. Het gebrek aan inhoudelijke voorstellen zorgde ook dat de inhoudelijke voorstellen van CONTENT moeilijk onder de aandacht te brengen waren. Ook het politieke leven is tegenwoordig te vergelijken met een soort speelveld. De meerderheid dacht: waar je denkt geen voet aan de grond te krijgen, of een nederlaag vreest, blijf je weg. Dus exit inhoud. Wat dan wel zijn intrede doet is een beleid zonder visie. Een beleid waarvan het ook amper duidelijk is wie er nu al dan niet voor gekozen heeft, vermits het nooit voorwerp van discussie is geweest. Beleidsmakers moeten zich op den duur ook niet meer aan de kiezer verantwoorden. Een ad hoc-beleid komt in de plaats. Een beleid bestaande uit een aaneenschakeling van beslissingen die helemaal niet gebaseerd zijn op overleg of het botsen van inzichten om tot een gedragen compromis te komen. Als de inhoud verdwijnt, slikt de kiezer heel wat. Zes jaar geleden bijvoorbeeld: het sluiten van het gemeentelijk zwembad, om maar iets te zeggen.
8° Waar is de inhoud gebleven tijdens de vorming van de coalitie?
Tegen de verwachtingen in groeide de meerderheid van CD&V en Zeker 8610 in zetels. Karolien Damman won op vlak van stemmen overtuigend de burgemeestersstrijd en haar partij groeide aan tot 11 zetels. Net geen absolute meerderheid. Haalden we met CONTENT twee zetels, dan was het niet meer dan logisch geweest dat er gesprekken plaats zouden vinden met CD&V over een mogelijke coalitie. Zelfs met één zetel voor CONTENT is een meerderheid mogelijk, maar dan erg nipt. De werkbaarheid hangt af van het vertrouwen dat de raadsleden van de meerderheid in elkaar stellen. Eén dissident, één overloper zorgt meteen voor een situatie van onbestuurbaarheid. De zondagavond nog, na Karolien en haar ploeg proficiat te hebben gewenst, lieten we vanuit CONTENT weten het alvast waard te vinden om te praten over de inhoud en over een eventuele coalitie. Met in het achterhoofd natuurlijk de realiteitszin dat 12 zetels voor CONTENT en CD&V samen tegenover 11 voor de oppositie erg krap is.
Maandag viel er voor dat laatste euvel onverwacht een oplossing uit de lucht. De fractie van Eerlijk & Bezorgd behaalde net 1 zetel. Rita Tyvaert was de enige verkozene. Ze is geen onbesproken figuur in de Kortemarkse politiek. Tussen haar en de twee andere grote partijen gaapt een onoverbrugbare kloof. Rita liet weten bereid te zijn een stap opzij te zetten. Haar opvolger, Mark Pollentier, kan evenmin met de meeste leden van de twee grootste partijen door één deur en zou afstand doen van zijn zetel als raadslid. Steven Provoost zou namens Eerlijk & Bezorgd zetelen in de raad én bovendien bereid zijn een coalitie van CONTENT met CD&V te steunen zonder daar zelf een schepenmandaat voor te eisen.
Rita bracht per mail dit voorstel over aan de vijf CD&V’ers die op vlak van voorkeurstemmen deel zouden uitmaken van het college van burgemeester en schepenen. Dus naast Karolien Damman, Christine Logghe en Koen Decleir, kregen ook Marc Vulsteke en Paul Kimpe die mail met het voorstel: Karolien burgemeester en Christine, Koen, Marc en Paul schepen. Het laatste schepenmandaat zou ingevuld worden door iemand van CONTENT. Ook de voorzitter van de gemeenteraad zou de CD&V toekomen.
Snel overleg binnen CONTENT zette het licht op groen om aan tafel te zitten om inhoudelijke gesprekken te voeren. Enkel bij een ambitieus en inhoudelijk sterk, sociaal en duurzaam bestuursakkoord was er bij CONTENT bereidheid om mee te stappen in de coalitie. Maar het voeren van de gesprekken was de optie meer dan waard. Die boodschap werd overgemaakt aan de CD&V. Zomaar meebesturen, dat wringt bij het DNA van CONTENT. Maar door samen met CD&V over inhoud te spreken, meenden we met CONTENT meer te kunnen wegen op het komende beleid. Op vlak van sociaal beleid bijvoorbeeld is er wel hier en daar overeenstemming tussen het programma van CONTENT en CD&V. Door samen met de CD&V een beleid op mensenmaat voorop te stellen, had CD&V alvast een extra troefkaart in hun besprekingen met Zeker 8610.
Vergeefse hoop.
Op dinsdag liet de CD&V ons weten dat er een voordrachtsakte zou ingediend worden samen met Zeker 8610. De politieke postjes waren verdeeld, zonder het over inhoud te hebben. Een bestuursakkoord? Daar hebben we het gissen naar. Kan CD&V hun volledige programma tot uitvoering brengen? Wellicht wel, zou je haast denken. Anders waren de onderhandelingen beslist anders verlopen. Dat nooit is overwogen wat Paul Kimpe en Marc Vulsteke – of nog een andere CD&V’er – als schepen in hun mars kunnen hebben, is toch wel zuur. Dan niet in het minst voor Paul en Marc zelf.
Bestuursleden van Zeker 8610 beamen dat omgekeerd, hadden zij 11 zetels, het wellicht onmogelijk was geweest om het scenario om vijf van de eigen mensen af te vaardigen in het schepencollege zomaar in de vuilnisbak te kieperen. Hoe verkoop je aan de eigen achterban dat je gaat voor drie mensen en dat je de kans laat schieten om vijf leden te tellen in het schepencollege. Heeft de CD&V geen vertrouwen in de eigen ploeg? Spijtig. Paul en Marc hebben intussen toch flink wat politieke ervaring.
9° Hoe oppositie voeren?
De oppositie telt voortaan drie leden. Naast CONTENT ook een zetel voor Eerlijk & Bezorgd en Vlaams Belang. Tim Deweerdt heeft zowel de meeste jaren op de teller als het meeste voorkeurstemmen. CONTENT haalde net geen 10 procent van de stemmen en is daarmee ook de grootste oppositielijst.
De afweging tussen gaan voor electorale groei en wegen op het beleid is niet simpel. De oppositie mag na de volgende verkiezingen niet opnieuw inkrimpen. CONTENT is de duidelijke leider, nog meer na deze verkiezingen.
Met CONTENT hebben we intussen een reputatie van degelijkheid. Wat we zeggen heeft impact. We hoeven geen resem krantenartikels gepubliceerd te krijgen of campagne te voeren op de sociale media om het beleid te beïnvloeden. De raadsleden van andere partijen kennen de drijfveren van CONTENT, onze agenda is duidelijk. Waar andere partijen soms worstelen om voor hun voorstellen een draagvlak te krijgen bij de meerderheid, loopt dat anders bij CONTENT. Maar ook bij CONTENT vinden we het belangrijk om een draagvlak te hebben. Overleg en samenwerking met inwoners, verenigingen, het middenveld… is cruciaal en soms is het nodig om die externe krachten te bundelen om politieke actie te kunnen voeren. Het stort van Silvamo is daar een voorbeeld van. Buurtbewoners, Leefbaar Groot Kortemark, Climaxi… zorgden voor extra druk op de politieke beslissingen.
10° Hoe de harten veroveren?
In de perceptie verkopen problemen beter dan oplossingen. Zo lijkt het toch. Het is makkelijker vanuit de oppositie te zeggen aan de kiezer wat allemaal niet werkt bij andere partijen dan verkocht te krijgen hoe jij met jouw partij het verschil hebt gemaakt. Want dat laatste, dat doen we wel degelijk ferm met CONTENT.
Moeten we dan jaren laten betijen om bij de volgende verkiezingen te kunnen zeggen: dat was fout, dat was een blunder, dit weerom een schande en dat specifieke dossier een kemel van jewelste? Moeten we zo te werk gaan om politiek te kunnen overleven? Met CONTENT hoeven we geen 40 procent van de stemmen. Minder dan 10 procent, dat is steeds balanceren op de rand van het bestaan. Dat kan ook niet de bedoeling zijn.
Met CONTENT leverden we echt goed politiek werk af, net omdat we helemaal niet bezig zijn geweest met electoraal scoren. Helaas moeten we ook het politiek scoren als nieuw kernthema aanpakken, om ook in de toekomst goed politiek werk te kunnen leveren. Goed politiek werk dat niet meteen gericht is op stemmengewin.
Veel stemmen halen, dat betekent niets, als je niets aanvangt met de behaalde stemmen. De afgelopen jaren blonken we met CONTENT absoluut uit wat we met ons stemmenaantal hebben verwezenlijkt. Maar net om onze manier van politiek voeren, inhoudelijk gericht op een duurzaam en sociaal beleid, te kunnen verderzetten, moeten we ook electoraal sterker worden. Een lokaal boegbeeld van de libelaren zei eens: “enkel de CD&V haalt hier stemmen vanuit de luie zetel”. In een landelijke en traditionele ‘cvp-gemeente’ is het niet makkelijk om je op de politieke kaart te zetten. Maar ook hier is links broodnodig.
Achter de schermen zijn we met CONTENT ijzersterk. Wat we doen, ons voorbereidend werk, dat ziet niemand. Onze ego’s moeten niet gestreeld worden. We weten heus wel van onszelf dat we gedreven zijn en dit met een groot hart doen. Bij uitstek zijn wij met CONTENT de partij van ‘gewone’ en ‘buitengewone’ mensen. Al onze kandidaten zijn mensenvrienden. Maar wij plaatsen onszelf niet op een voetstuk. Dat wringt. Een eetfestijn van een vereniging? Dat vinden wij belangrijk. Maar wat wij belangrijker vinden is dat de politiek de goede beslissingen neemt om een bloeiend verenigingsleven mogelijk te maken. Eten op een eetfestijn, dat vinden wij de max. Soms doen we het samen, met een groep van CONTENT. Maar dat vinden we geen nieuws. Ja, soms nemen we een selfie. Omdat andere het ook doen zeker? Maar eigenlijk doen we dat niet van harte. Wij maken het verschil anders.
Mensen spreken ons aan en zeggen: doe verder!
Hoe veroveren we de harten zonder te verliezen waar we echt voor staan?